Μητερα σε χηρεια, μονογονεας

Η μονογονεας χηρα μητερα.

Μητερα που εχασε τον συζυγο.

Η μητέρα που ανατρέφει μόνη τα παιδιά της λόγω χηρείας έχει ν' αντιμετωπίσει επιπλέον μερικά διαφορετικά προβλήματα από εκείνα που αντιμετωπίζει η ανύπανδρη μητέρα ή η διαζευγμένη. 

Τα προβλήματα αυτά είναι οξύτερα αμέσως μετά το θάνατο του συζύγου, και πρέπει να τονίσουμε πως είναι παρόμοια μ' εκείνα που αντιμετωπίζει ένας πατέρας που χάνει τη σύζυγο και μητέρα των παιδιών του. Χάρη συντομίας, όμως, στο δοκίμιο αυτό θ' αναφερόμαστε μόνο στην εν χηρεία μητέρα.

Ο θάνατος αγαπημένου προσώπου είναι πάντα ένα οδυνηρό σοκ για τον άνθρωπο και προκαλεί αβάσταχτη θλίψη. Είτε είναι ξαφνικός, είτε βίαιος, ή μετά από μακροχρόνια επώδυνη ασθένεια, ο θάνατος είναι βαρύ φορτίο για τους επιζώντας. 

Η μητερα χηρα με παιδια.

Στην περίπτωση όμως της μητέρας με μικρά παιδιά που χάνει το σύζυγο, τα πράγματα περιπλέκονται. Πρώτον η μητέρα στερείται ξαφνικά το στήριγμά της με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται για την οικογένεια. Δεύτερον δεν είναι εντελώς ελεύθερη να θρηνήσει το χαμό του αγαπημένου της όπως θα ήθελε, διότι νιώθει πως πρέπει να είναι και να φαίνεται δυνατή στα μάτια των ανήλικων παιδιών της. Επειδή, όμως, είναι δύσκολο ν' αποκρύψει εντελώς τις συγκινήσεις της, και αυτό γίνεται αντιληπτό στα παιδιά, είναι προτιμότερο να τους εξηγήσει τη θλίψη της και να ενθαρρύνει και τα ίδια να εκφράσουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους.

Σχετικά με την παρουσία των παιδιών στην κηδεία του πατέρα τους ή όχι, είναι καλύτερα να ερωτηθούν τα ίδια αν θα ήθελαν να την παρακολουθήσουν. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει τα παιδιά να πιεστούν για να παραστούν ή να μην παραστούν στην τελετή της κηδείας.

Ας δούμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους. Κατ' αρχήν ο θάνατος του πατέρα γεμίζει τα παιδιά μ' ερωτηματικά: "Τι είναι ο θάνατος;" - "Γιατί να συμβεί αυτό στο μπαμπά;" - "Πού βρίσκεται τώρα ο μπαμπάς;"

Δύσκολες πράγματι ερωτήσεις, τις ακριβείς απαντήσεις των οποίων δε γνωρίζουν ούτε οι ενήλικες...

Μονογονεας χηρα μητερα.

Κι όμως, η μητέρα πρέπει να βρει σοφές και πειστικές απαντήσεις, ανάλογες με την ηλικία και την αντίληψη των παιδιών. Είναι καλύτερα, πάντως, να μην καταφύγει σε ψέματα. Απαντήσεις όπως "Κοιμάται ο μπαμπάς", ή "Ο Θεός πήρε τον μπαμπά μακριά", πρέπει ν' αποφεύγονται, για τον απλούστατο λόγο ότι θα περιπλέξουν τα πράγματα στο μέλλον.

Εξηγήστε στα παιδιά, με απλό τρόπο, τα γεγονότα που οδήγησαν στο θάνατο του πατέρα τους, χωρίς να δίνετε περισσότερες πληροφορίες από αυτές που σας ζητούν. Εάν υπάρχουν διαθέσιμες κοινωνικές ομάδες υποστήριξης στις οποίες συμμετέχουν και παιδιά που είχαν την εμπειρία απώλειας ενός γονέα, αυτό θα τα βοηθούσε πολύ. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν τέτοιες ομάδες και που εσείς η ίδια νιώθετε αδυναμία να χειριστείτε την κατάσταση, μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικών. Όταν το παιδί βοηθηθεί να υπερνικήσει τη θλίψη του, θα μπορέσει να εξελιχθεί σε συναισθηματικά υγιή ενήλικα.

Υπάρχουν βιβλία για το θάνατο και για την παιδική θλίψη λόγω απώλειας γονέα που θα βοηθούσαν τόσο τη μητέρα όσο και τα παιδιά. Ανάλογα με την ηλικία των παιδιών, η μητέρα μπορεί να τους διαβάσει ένα τέτοιο βιβλίο και να το σχολιάσουν μαζί.

Αναφορά στον εκλιπόντα πατέρα με τ' όνομά του και συζητήσεις γύρω από ευχάριστα γεγονότα του παρελθόντος στα οποία συμμετείχε κι εκείνος θα διατηρούν ζωντανή τη μνήμη του στα παιδιά. Εκδηλώσεις στο σχολείο με φίλους και συμμαθητές στη μνήμη του πατέρα, θρησκευτικά μνημόσυνα, κλπ., βοηθούν τα παιδιά να βρουν παρηγοριά. Σε κάθε περίπτωση, η χήρα μητέρα, καθώς σκουπίζει με στοργή τα δάκρυα των παιδιών της, πρέπει ν' αφουγκράζεται με προσοχή και υπομονή αυτά που θέλουν να της πουν. Εξάλλου, όταν και όσο αυτό είναι δυνατόν, η συμμετοχή της σε παιδικές δραστηριότητες, που συνήθιζαν να μοιράζονται με τον εκλιπόντα τον πατέρα τους, θα τα βοηθήσει να ξεπερνούν πιο εύκολα τη θλίψη της απώλειας.

Βέβαια, είναι αναπόφευκτο να υπάρξουν αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών. Τα παιδιά θρηνούν περισσότερο με τη συμπεριφορά τους παρά με λόγια. Εκτός από συχνά κλάματα, το παιδί μπορεί να γίνει ευερέθιστο, να προσκολληθεί αλλόκοτα στη μητέρα, να παραπονιέται διαρκώς, να παρουσιάζει δυσκολίες στη συγκέντρωση, να έχει μειωμένη απόδοση στο σχολείο, να έχει ανάρμοστη συμπεριφορά, να γίνει επιθετικό ή ακόμη να έχει και σωματικά ενοχλήματα όπως πονοκεφάλους ή πόνους στο στομάχι. 

Αυτές οι αλλαγές δεν πρέπει ν' ανησυχούν τη μητέρα, εκτός εάν διαρκέσουν μεγάλο χρονικό διάστημα, οπότε θα χρειαστεί να ζητήσει τη βοήθεια ειδικών. Το παιδί έχει ανάγκη επαγγελματικής βοήθειας ώστε να έλθει σ' επαφή και ν' αναγνωρίσει τα συσσωρευμένα αρνητικά συναισθήματά του. Δεν μπορεί να προχωρήσει μ' επιτυχία στη ζωή αν δε γίνει επεξεργασία και απελευθέρωση των συναισθημάτων που το μπλοκάρουν.

Τι γίνεται, όμως, όταν η μητέρα θελήσει να ξαναφτιάξει τη ζωή της μ' έναν καινούργιο σύντροφο; Οι αντιδράσεις των παιδιών μπορεί να είναι ποικίλες, ανάλογα με την ηλικία τους, με τη σχέση που είχαν με τον εκλιπόντα πατέρα τους και με τον ίδιο το χαρακτήρα τους. Η χήρα μητέρα πρέπει να προχωρήσει στην καινούργια σχέση μ' ευαισθησία και λεπτότητα ώστε να μη θιγεί η μνήμη του εκλιπόντος στα μάτια των παιδιών της. Ειλικρινής συζήτηση μαζί τους είναι μια καλή αρχή. Πάντως, ένας γάμος σύντομα μετά το θάνατο του εκλιπόντος συζύγου δεν θα γίνει εύκολα αποδεκτός από τα παιδιά.

Πηγη: Μαρια Σεφερου