Ο ρόλος του πατέρα στις σύγχρονες μορφές Οικογένειας - ΓΟΝ.ΙΣ

Ο ρόλος του πατέρα στις σύγχρονες μορφές Οικογένειας. Ομιλία ΓΟΝ.ΙΣ σε ημερίδα.

Οι γονείς παίρνουν διαζύγιο μεταξύ τους και όχι με τα παιδιά τους. 

Οι διεργασίες μεταβολής, μετάβασης και εξέλιξης της οικογένειας ήδη είχαν δρομολογηθεί από τη δεκαετία του 1980 μέσα από την απαίτηση και τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.

Ο πατέρας τροφοδότης, πάροχος και προστάτης έπρεπε να βγει από το στενό πλαίσιο που πια δε χωρούσε και να αναλάβει ευρύτερες αρμοδιότητες τόσο ως πατέρας όσο και ως σύντροφος.

Μόνο που οι μεταβάσεις αυτές συντελέστηκαν με ανορθόδοξο ίσως και βίαιο τρόπο με αποτέλεσμα ο άντρας να αποκτά τη σύγχρονη ταυτότητα και ιδιότητα του με δική του πρωτοβουλία και βιώνοντας συχνά επώδυνες εμπειρίες όπως ο χωρισμός και το διαζύγιο των δικών του γονέων ή ακόμα και το δικό του.

Ο σύγχρονος Έλληνας πατέρας έχει κατακτήσει σε μεγάλο βαθμό την ιδιότητα του ως πατέρας. Δεν επιθυμεί πια να είναι απλά ο επισκέπτης, ο πάροχος, ο βοηθός στην ανατροφή του παιδιού όταν του ζητηθεί.

Είναι αποδεδειγμένο και ελπίζω κοινά αποδεκτό πια και στην κοινωνία μας ότι τα παιδιά χρειάζονται να έχουν μια ποιοτική και μόνιμη σχέση τόσο με τη μητέρα όσο και με τον πατέρα.

Τα στατιστικά δεδομένα των τελευταίων ετών δίνουν μια ζοφερή εικόνα διάσπασης του ιστού της οικογένειας. Η κρίση έχει περάσει πλέον στον πυρήνα της οικογένειας που είναι η σχέση του ζευγαριού (Χάρις Κατάκη).

Έτσι έχουμε φτάσει σε διάσπαση της πυρηνικής (άθικτης) οικογένειας μέσα από το διαζύγιο και τη μεταβολή της σε διπυρηνική οικογένεια (μη άθικτη). Επίσης υπάρχει εκρηκτική αύξηση του αριθμού των παιδιών που γεννιούνται εκτός γάμου όπως επίσης η απόκτηση τέκνων μέσω παρένθετης μητρότητας όπως και τα παιδιά που αποκτώνται με εξωσωματική γονιμοποίηση αγνώστου πατρός. 

Οι διαζευγμένες οικογένειες δεν συγκαταλέγονται στους μονογονείς. Μονογονείς σύμφωνα με τον αστικό κώδικα είναι οι xήρες, οι γονείς που αποκτούν παιδιά εκτός γάμου και οι οικογένειες στις οποίες ο ένας από τους δύο γονείς κηρύσσεται σε αφάνεια.

Μετά από το διαζύγιο ο ρόλος του πατέρα είναι και πρέπει να είναι ουσιαστικός και σημαντικός. Η ενεργή συμμετοχή του στην καθημερινότητα των παιδιών κρίνεται αναγκαία. Ο βαθμός ενεργής συμμετοχής του πατέρα μετά το διαζύγιο σύμφωνα με έρευνες ιδιαίτερα μετά το 2000 ρυθμίζει καθοριστικά τη μετέπειτα ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη και προσαρμογή του παιδιού (Kruk, μετατραυματικό στρες και μετατραυματικό σοκ).

Η ενεργή παρουσία και συμμετοχή του πατέρα είναι ωφέλιμη για όλους. Ο πατέρας προσαρμόζεται καλύτερα στο διαζύγιο όταν διαφυλάσσει τη σχέση του με τα παιδιά του, διασφαλίζοντας έτσι ότι η όποια απώλεια εμπεριέχεται στο διαζύγιο δεν συμπεριλαμβάνει και την απώλεια του πατέρα. Παράλληλα και η μητέρα ωφελείται, διαφορετικά, στην αντίθετη περίπτωση οι συναισθηματικές, πρακτικές και οικονομικές απαιτήσεις της καθημερινότητας των παιδιών την οδηγούν στην εξουθένωση. 

Ας μην ξεχνάμε ότι οι γονείς παίρνουν διαζύγιο μεταξύ τους και όχι με τα παιδιά τους. 

Εκείνο που προέχει είναι να δώσει το πρώην ζευγάρι προτεραιότητα στις ανάγκες και τη ψυχοσυναισθηματική ισορροπία των παιδιών του και να μην επιρρίπτουν ευθύνες ο ένας στον άλλο αλλά ούτε να καταφεύγουν στην αντιδικία. Δυστυχώς σε ένα χωρισμό φταίνε και οι δύο 100% (Τάκης Βουγιούκας).

Ο σύγχρονος Έλληνας πατέρας θέλει να διατηρεί τη σχέση του με τα παιδιά του και να αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις του. Σε πολλές περιπτώσεις επέρχεται αποξένωση του πατέρα με τα παιδιά είτε γιατί προϋπήρχε είτε γιατί η μητέρα προσπαθεί με έμμεσο ή και άμεσο τρόπο να τον απομακρύνει από τα παιδιά. Εάν οι γονείς δεν συνεργαστούν έστω και μετά το διαζύγιο τα προβλήματα αναφορικά με τα παιδιά εντείνονται.

Όταν ο πατέρας δεν αδιαφορεί και δεν παραγκωνίζεται μετά το διαζύγιο, βλέπουμε ότι επιδρά θετικά και καταλυτικά στη συναισθηματική και κοινωνική ζωή και ανάπτυξη των παιδιών του. Ιδιαίτερα ευεργετική για τα παιδιά είναι η κατάσταση στην οποία η μητέρα συνεργάζεται με τον πατέρα για την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και έτσι δεν αισθάνονται τα παιδιά παραμελημένα.

Ο πατέρας που αδυνατεί να θέσει όρια στα παιδιά του (φιλικός) και στη σχέση τους, χάνει την ουσία του δεσμού γονέα - παιδιού, όπως και ο πατέρας της Ντίσνειλαντ.

Μια δύσκολη περίπτωση είναι αυτή του θυμωμένου πατέρα που δεν έχει ακόμα καταφέρει να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα αρνητικά συναισθήματα που τον κατακλύζουν για το διαζύγιο και την πρώην σύντροφο του με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η σχέση του με τα παιδιά.

Τέλος έχουμε τον αδιάφορο γονέα. Οι τύποι αυτοί γονέα ισχύουν τόσο για τους άντρες όσο και για τις γυναίκες. Θα πρέπει εδώ να αναφέρω μέσα από την εμπειρία του ΓΟΝ.ΙΣ και της ιδιότητας μου ως συντονίστριας του κέντρου στήριξης οικογενειακών σχέσεων του ΓΟΝ.ΙΣ, ότι η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας προχωρά στη δημιουργία οικογένειας όντας ανεκπαίδευτη και για αυτό επιλέγει με τέτοια ευκολία και τη διάλυση της. Η δημιουργία οικογένειας και η διατήρηση της είναι έργο ώριμα σκεπτόμενων ανθρώπων που δεν αφήνουν να τους κατακλύζουν ακατέργαστα συναισθήματα και παρορμήσεις, ούτε να δειλιάζουν με τις πρώτες δυσκολίες. Έχουμε ευθύνη και χρέος απέναντι στα παιδιά μας να τα μεγαλώνουμε με αγάπη και να τους παρέχουμε προστασία και φροντίδα.

Έχουμε άραγε αναλογιστεί τα αισθήματα που βιώνουν τα παιδιά κάθε ηλικίας όταν φεύγει ή εκδιώκεται ο πατέρας από την οικογενειακή εστία; Ότι το πρώτο που εισπράττουν είναι ότι αυτά φταίνε, κάτι έκαναν;

Ειδικά για τα αγόρια, έχει φανεί ότι η απουσία του πατέρα μπορεί να πυροδοτήσει έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Η πρώτη σχέση του βρέφους είναι με τη μητέρα του. Στη συνέχεια μεταβαίνει σε μια σχέση που αρχίζει να αφήνει χώρο και για άλλους ανθρώπους και κυρίως για τον πατέρα. 

Όταν λοιπόν απουσιάζει ο πατέρας, το αγόρι πρέπει να αντιμετωπίσει αυτή την απουσία του προτύπου από την καθημερινότητα του, μένοντας να ανακαλύψει μόνο του στα τυφλά την έννοια της ανδρικής του ταυτότητας. Τα παιδιά αυτά είναι εύκολο να αρχίσουν να ταυτίζονται με στερεοτυπικές ανδρικές συμπεριφορές, χάνοντας το κομμάτι της επικοινωνίας και της συναισθηματικής εγγύτητας που πηγάζει από την πατρική σχέση. 

Ακόμα μπορούν να εκδηλώσουν εναντιωματική συμπεριφορά (Κολαίτης) τόσο μέσα στο σπίτι όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο (κυρίως στο σχολικό περιβάλλον), να κάνουν χρήση ουσιών, αλκοόλ ή να καταλήξουν ακόμα και στη βία. Το επικοινωνιακό χάσμα που μπορεί να δημιουργηθεί ανάμεσα στη μητέρα και το αγόρι είναι αναπόφευκτο

Τα κορίτσια μπορεί φαινομενικά να φαίνεται ότι προσαρμόζονται πιο εύκολα και γρήγορα στο διαζύγιο και την όχι και τόσο τακτική επαφή με τον πατέρα. Στην εφηβεία όμως αρχίζουν συνήθως να εκδηλώνουν συμπτώματα όπως κατάθλιψη, θυμό, τάσεις φυγής και εκδηλώσεις του τύπου χρήσης ουσιών, πρώιμης έναρξης της σεξουαλικής ζωής και εκτρώσεις. Το κέντρο στήριξης του ΓΟΝ.ΙΣ έχει αντιμετωπίσει πολλά τέτοια περιστατικά τα τελευταία πέντε χρόνια.

Συμπερασματικά, τόσο τα ερευνητικά δεδομένα όσο και η συμπεριφορά του σύγχρονου Έλληνα πατέρα αποδεικνύουν ότι οι απλές συναντήσεις του πατέρα με τα παιδιά τόσο πριν όσο και μετά το διαζύγιο δεν συνηγορούν απαραίτητα σε μια αποτελεσματική και ομαλή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.

Απαιτείται ο σύγχρονος πατέρας να συμμετέχει ενεργά στην καθημερινή ανατροφή και διαπαιδαγώγηση του παιδιού του ανεξάρτητα από την οικογενειακή του κατάσταση.

Τέλος, ως υπεύθυνος φορέας κοινωνικής φροντίδας με επίκεντρο της εθελοντικής μας προσφοράς το υπέρτερο συμφέρον του παιδιού, καλούμε για άλλη μια φορά την ελληνική πολιτεία και τα θεσμοθετημένα όργανα της να ανταποκριθούν στο σύγχρονο κάλεσμα και ανάγκη της κοινωνίας να προστατεύσει το δικαίωμα και αδείρητη ανάγκη των παιδιών μας να έχουν στην καθημερινότητα και την ανατροφή τους και τους δύο γονείς.

ΟΜΙΛΙΑ της κας ΜΑΙΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΓΟΝ.ΙΣ

Φεβρουάριος 2015 στην ΗΜΕΡΙΔΑ που διοργανώθηκε από τον ΤΟΜΕΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ του Δήμου ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ.