Τι πρέπει να γνωρίζει όποιος θέλει να γίνει ανάδοχος δηλαδή νονός

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΙΣΟΤΙΜΟΙ ΓΟΝΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Χαρακτηριστικό είναι αυτό λοιπόν που λέει ο Άγιος Νικόδημος: «Αν οι ανάδοχοι ήξεραν το τι λένε, τι υπόσχονται κατά τις κατηχήσεις και το βάπτισμα και τί μεγάλη ευθύνη αναλαμβάνουν, δεν θα ήθελαν να βαπτίσουν ούτε και αν τους παρότρυναν με θερμά παρακάλια.»

Προσέξτε όμως, σκοπός του Αγίου δεν είναι να μας αποτρέψει με αυτά που είπε από την παράδοση της Εκκλησίας μας -το να γίνει δηλαδή κάποιος ανάδοχος- γιατί έτσι ποιος ή ποια θα βαφτίζει τα παιδιά των ορθοδόξων που έρχονται στον κόσμο; 

Αλλά σκοπός του είναι να προετοιμάσει τον ανάδοχο για τα καινούργια του καθήκοντα. Επίσης, η βάπτιση που θα γίνει να αποτελέσει εφαλτήριο για περισσότερη πνευματική περισυλλογή και για προσθήκη πνευματικής ζωής, γινόμενος καλύτερος στα πνευματικά, γινόμενος τύπος και υπογραμμός με την άνοδό του αυτή και την προκοπή του. 

Αλλά τώρα, για να γνωρίζετε γιατί πολλοί αποφασίζουν να αναδεχτούν, δηλαδή να γίνουν ανάδοχοι θέτοντας όμως αυτή τους την αποδοχή σε λάθος βάση.

Και οι λόγοι είναι πολλοί όπως: 

Είναι καλό κάποιος να βαφτίζει γιατί έτσι έχει ακούσει απ' τη γιαγιά του.

Γιατί με τον τρόπο αυτό γίνονται πιο δυνατοί οι φιλικοί δεσμοί που έχουμε με κάποιους.

Για να ξεπληρώσει κάποιος/α ένα τάμα που είχε κάνει.

Γιατί δεν απέκτησε κάποιος/α παιδί δικό του, σαρκικό.

Για να εξαλείψει αμαρτήματα (όπου αυτό είναι μεγάλη πλάνη)

Για να αναστήσει (καποια γυναίκα)τόσα παιδιά, όσα έκανε έκτρωση!!!

Για να αποκτήσει κάποιος μια καλή κουμπαριά για λόγους συμφέροντος και μόνο.

Ας δούμε τώρα ο ανάδοχος τί οφείλει να είναι προκειμένου να αναλάβει αυτή τη βαριά διακονία: 

Οφείλει λοιπόν να είναι ευσεβής και ορθόδοξος χριστιανός όχι στα χαρτιά μόνο αλλά και σε όλη τη ζωή του.

Οφείλει να συμμετέχει στη μυστηριακή ζωή της εκκλησίας μας, εξομολόγηση, μετάνοια, συχνή θεία κοινωνία 

Οφείλει να μελετά το λόγο του Θεού, Παλαιά και Καινή Διαθήκη και να γνωρίζει καλά την ορθόδοξη ζωή.

Οφείλει να γίνει ζωντανό παράδειγμα για το βαφτιστήρι του με τη συμμετοχή του στη μυστηριακή ζωή της εκκλησίας μας, κάνοντάς του εκτός των υλικών δώρων και πνευματικά, π.χ. ένα βιβλίο πνευματικό ή ένα dvd με ορθόδοξο περιεχόμενο.

Οφείλει να βλέπει και να νουθετεί το βαπτιστήρι του, όχι μια φορά το χρόνο και ίσως απ' το τηλέφωνο αλλά να έχει τακτική επικοινωνία μαζί του γιατί αυτό θεμελιώνει γερές πνευματικές βάσεις!!! (νουθετώ σημαίνει: βάζω στον άλλον μυαλό, συμβουλεύω, ορμηνεύω)

Οφείλει να νουθετήσει με λόγο γνήσιο ορθόδοξο και δυνατό, σε λάθος ίσως επιλογές του ανάδεχτού του, και έτσι να πετύχει κάτι που και η ίδια η οικογένεια δεν θα μπορούσε να πετύχει. Γι'αυτό οι σχέσεις γονέων, αναδόχων και αναδεχτών θα πρέπει να είναι σταθερές και γερές χωρίς να επηρρεάζονται από τις μικρότητες που δημιουργεί ο κόσμος ή οι παραξενιές, ή οι ιδιορρυθμίες, ή και οι ιδιοτροπίες.

Οφείλει ο ανάδοχος και η ανάδοχος (όταν πρόκειται για ζευγάρι που έχει ενωθεί με τα ιερά δεσμά του γάμου) να αγωνίζονται το ίδιο για τον ανάδεκτό τους, και να γνωρίζετε, αν βαπτίζει ο σύζυγος , γίνεται ανάδοχος και η σύζυγος ταυτόχρονα. Οφείλουν λοιπόν, ειδικά όταν έχουν παιδιά ίδιας ηλικίας να πασχίζουν το ίδιο και για το σαρκικό αλλά και για το πνευματικό τους παιδί. Τον ίδιο λόγο θα δώσουν εν τη φοβερά ημέρα της κρίσεως.Ο ανάδοχος δεν τελειώνει το έργο του στο ναό την ημέρα της βαπτίσεως. Η σχέση αυτή αναδόχου- αναδεχτού δεν έχει ημερομηνία λήξεως. Η εκκλησία, από τότε που καθιέρωσε το νηπιοβαπτισμό, μαζί με την ευθύνη των γονέων, η παρουσία του αναδόχου, είναι θα λέγαμε, μια εκ προοιμίου ασφαλιστική δικλείδα, ότι το νήπιο θα αναπτηχθεί εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου, γι'αυτό ο ανάδοχος οφείλει να έχει τη σφραγίδα της ορθοδοξότητάς του.

Η εκκλησία μας θεωρεί πολύ σπουδαία σε αξία, σε βαρύτητα και σε ουσία, την πνευματική σχέση μεταξύ αναδόχου- αναδεκτού, γι'αυτό εξάλλου και δεν επιτρέπει την τέλεση θρησκευτικού γάμου μεταξύ τους, ή κωλύει τη σχέση 2 αναδεκτών που έχουν τον ίδιο ανάδοχο, γι'αυτό ο ανάδοχος καλό είναι να βαπτίζει ίδιου φύλου νήπια.

Επίσης ένα παράδοξο φαινόμενο που παρατηρείται είναι η παρουσία πολλών αναδόχων. Αυτό δεν είναι παράδοση της Εκκλησίας μας. Όπως η σαρκική πατρότητα χρεώνεται σε έναν πατέρα, έτσι και η πνευματική πατρότητα ασκείται από ένα πρόσωπο. Με όσα, λοιπόν, προαναφέραμε καλό θα είναι, όσοι σκέπτονται να βαπτίσουν, να έχουν πνευματικό εξομολόγο, να δείχνουν επίγνωση της εκκλησιαστικής ζωής τους,να ανδρώνονται και να μορφώνονται ζώντας χριστιανικά τον εν Τριάδι Θεώ.

Τώρα εν τάχει ας δούμε, και ας το καταλάβουμε καλά επιγραμματικά λέμε, ποιοί δεν μπορούν να γίνουν ανάδοχοι:

Οι αβάπτιστοι (ειδωλολάτρες, ιουδαίοι, μωαμεθανοί, βουδιστές, εβραίοι κλπ)

Οι αρνητές της πίστεως (οι άθεοι)

Οι ετερόδοξοι (καθολικοί, κόπτες, αρμένιοι, προτεστάντες)

Αφορισμένοι ή αυτός που έχει κανόνα από πνευματικό 

Ο καταδικαστής για βαριά ηθικά παραπτώματα (παιδεραστής, βιαστής, ομοφυλόφιλος)

Αυτός που έχει κάνει γάμο πολιτικό ή που ασπάζεται τα συμβόλαια ελεύθερης συμβίωσης (δηλ το παίζει μοντέρνος ανάδοχος)

Δεν μπορεί ο πατέρας ή η μητέρα (53ο Ν.Γ. Πενθέκτης Οικ. Συνόδου)

Το παιδί που δεν έχει συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας του (αφού έχει ακόμα ανάγκη συμπλήρωσης της προσωπικής του κατήχησης)

Ο έχων σοβαρά διανοητικά συμπτώματα ή αυτοί που δεν έχουν συνείδηση των πράξεών τους.

Πρόσωπα που ζουν ανήθικο βίο ή ασκούν διαβλητά επαγγέλματα δηλ. έμπορος ναρκωτικών, έμπορος λευκής σαρκός, χαρτοπαίκτης, θεατρίνος, μπράβος της νύχτας

Ο κληρικός (επίσκοπος, πρεσβύτερος, διάκονος) Ο ιερέας όμως μπορεί να βαπτίσει το παιδί του, όχι όμως να το αναδέχεται.

Μοναχός ή μοναχή.

Εκείνος που δεν γνωρίζει τα της πίστεώς μας και δεν είναι σε θέση ούτε το «πιστεύω» να απαγγείλει.

Καλό θα είναι να γνωρίζετε ότι στους ενήλικες δεν απαιτείται υποχρεωτική παρουσία αναδόχου (δηλ. αυτοί που βαπτίζονται μεγάλοι).

Ας δούμε τώρα κάποιες πρακτικές συμβουλές: "Πρίν από το Μυστήριο" 

Ο μέλλων ανάδοχος πρέπει να γνωρίζει την οικογένεια του αναδεκτού όχι επιφανειακά αλλά πνευματικά.

Να γνωρίσει τον αναδεκτό του από μωρό κρατώντας επαφή μαζί του έτσι ώστε όταν θα έλθει η ώρα του μυστηρίου το νήπιο να μη θεωρεί ξένη την παρουσία του αναδόχου και να μην κλαίει γοερά.

Να αποφασίσουν, γονείς και ανάδοχος, ότι η βάπτιση να γίνει απλή χωρίς υπερβολές και απαιτήσεις για ένα φαντασμαγορικό γεγονός ικανοποιώντας την ματαιοδοξία τους.

Επίσης, όχι πανάκριβα ρούχα και όχι ακριβά δώρα, ικανοποιώντας την ματεριαλιστική μας διάθεση δηλαδή την φρούδα και κενή, υλιστική διάθεση. Όλα αυτά ξεκαθαρίζονται από την αρχή για να αποφύγουμε παρεξηγήσεις και για να λάβει έτσι, με την βοήθεια του Θεού, η αναδοχή, πνευματικές διαστάσεις.

Ας εξετάσουμε πρακτικά τώρα τί κάνει ο ανάδοχος την ημέρα της βαπτίσεως: 

Να έχει κοινωνήσει των Αχράντων Μυστηρίων. Σημαντικό επίσης να γνωρίζουμε είναι ότι το σωστό για την Εκκλησία μας είναι να γίνονται οι βαπτίσεις ως επί το πλείστον, ημέρα Κυριακή, δηλ. την ημέρα της χαράς που είναι η Ανάσταση του Κυρίου μας.

Να έχει προσέλθει πιο νωρίς στο ναό για να ετοιμάσει τα χαρτιά του παιδιού έτσι ώστε να καταχωρήσουν τα στοιχεία του νηπίου στο βιβλίο των ιερών βαπτίσεων του ναού.

Να τακτοποιήσει τα ‘’εμφώτια’’ ενδύματα (τα ενδύματα όπου μετά τη βάπτιση θα φορέσει το νήπιο).

Να φέρει γνήσιο ελαιόλαδο, το γνωστό αγιαζόμενο από τον ιερέα, που ονομάζεται <<επορκιστόν έλαιον>> και με το οποίο θα πρέπει να καλύψει καλά καλά όλα τα μέρη του σώματος του νηπίου, το οποίο αποβλέπει στην προστασία του βαπτιζομένου από κάθε δαιμονική ενέργεια. Να ξεγλιστράει δηλαδή από τις καλοστημένες δαιμονικές παγίδες.

Να έχει μαζί του σαπούνι, λαδόπανα και πετσέτα μεγάλη

Λαμπάδα από γνήσιο μελισσοκέρι, όπου συμβολίζει την φωτεινή πίστη που πρέπει να έχει και να μεταδίδει ο βαπτιζόμενος χριστιανός <<πάσας τας ημέρας της ζωής του>>.

Να έχει 3 καθαρά κεριά για την κολυμβήθρα.

Χρυσό Σταυρό, και όχι κοσμήματα που ίσως μπορεί να μοιάζουν με Σταυρό.

Να γνωρίζει από στήθους το Σύμβολο της Πίστεως.

Να έχει μαζί του μαρτυρικά, χωρίς χάνδρες ή μπλε μάτια. Τα μαρτυρικά να είναι Σταυρός ή εικόνα της Παναγίας μας.

Αν τυπωθούν προσκλητήρια, η λέξη νονός να αντικατασταθεί με την παραδοσιακή και σωστή λέξη <<Ανάδοχος>>, χωρίς ποιήματα κοσμικά, μη χριστιανικά αλλά μόνο με χριστιανικό περιεχόμενο. Οφείλει να πει στον ιερέα, ειδικά αν δεν το γνωρίζει, ότι είναι επιβεβλημένο η βάπτιση να μην γίνει σε στυλ ραντισμού ή επιχύσεως το οποίο καθιστά το μυστήριο άκυρο, αλλά να γίνει πλήρης ενβύθιση του νηπίου (και το κεφάλι) κάτω από το νερό, εις τύπον της 3ημέρου ταφής και Ανάστασης του Κυρίου μας.

Η ανάδοχος και η μητέρα να εισέρχονται στο ναό ευπρεπώς ενδεδυμένες. Δεν είναι ο Ναός αίθουσα κοινωνικής εκδηλώσεως.

Ο ανάδοχος οφείλει να συναισθάνεται την ιερότητα του Μυστηρίου και να διδάσκει με το παράδειγμά του, χωρίς γέλωτες και φωνασκίες. Τα ίδια ισχύουν και για τους γονείς.

Μετά το Δι’ευχών…η μητέρα κάνει 3 μετάνοιες και φιλά το χέρι του αναδόχου του παιδιού της, και αυτό δεν είναι ένα αστείο τυπικό έθιμο. Με την πράξη αυτή η μητέρα αναγνωρίζει την υψηλή και ιερή αποστολή του αναδόχου.

Έτσι λοιπόν συν Θεώ γίνεται η βάπτιση, ας εξετάσουμε όμως τώρα εν τάχει τί οφείλει ο ανάδοχος να κάνει μετά το βάπτισμα.

Να προσέρχεται με τον αναδεκτό του κάθε Κυριακή για τη θεία μετάληψη. Συνήθως κατά τον ιερό του αριθμού 3, έχει επικρατήσει –λάθος φυσικά- ότι πρέπει να μεταλάβει ο ανάδοχος 3 φορές τον αναδεκτό του. Η φροντίδα των αναδόχων φυσικά και δεν σταματάει στις 3 Κυριακές από την βάπτιση. Μα, πώς είναι δυνατόν να θεωρούμε ότι μετά από τις 3 Κυριακές τελείωσε ο ανάδοχος τις υποχρεώσεις του; Είπαμε δεν υπάρχουν ανάδοχοι με ημερομηνία λήξεως.

Ο ανάδοχος του ίδιου φύλου να κάνει το πρώτο μπάνιο του παιδιού την 8η ημέρα όπως είναι ρητή παράδοση της εκκλησίας μας. Τα απόνερα τα ρίχνει στο χωνευτήρι της εκκλησίας ή και στη θάλασσα, όπου και είναι καλύτερα γιατί στη θάλασσα θα πλείνουμε και τα ρούχα, τις πετσέτες και τα λαδόπανα.

Οφείλει να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πνευματική εξέλιξη του αναδεκτού του και αργότερα μπορεί (όχι υποχρεωτικά) να γίνει και κουμπάρος στο γάμο του αναδεκτού του.

Και περνάμε στον επίλογό μας, όπου τελειώνοντας αναφέρουμε το εξής: 

Ανάδοχε, το να αποκτήσεις αναδεκτό ή αν έχεις αποκτήσει, αυτό αποτελεί για σένα μια ιδιαίτερη ευλογία στη ζωή σου. Είναι μία τιμή που σου έγινε, από τους γονείς του νηπίου, που όμως, γίνεται μεγαλύτερη γιατί αυτή ευλογείται από την ίδια την εκκλησία μας. Η θέση σου τώρα μέσα στη εκκλησιαστική ζωή είναι και ήταν μεγάλη και σίγουρα υπεύθυνη, γι’ αυτό οφείλεις να γίνεις πνευματικός φάρος για όλους τους άλλους, για τους γονείς και πρώτα πρώτα πολύ περισσότερο για τον αναδεκτό σου, όπου πρέπει με την εκ βαπτίσματος πνευματική υιοθεσία σου, να τον αναστήσεις σωστά, ηθικά, ορθόδοξα, πνευματικά.

Εύχομαι καλό δρόμο στο δύσκολο αλλά ευλογημένο έργο κάθε αναδόχου!!!

Χρίστος Χ. Λίβερης

Πτυχιούχος Θεολόγος Κοινωνικής Θεολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών και Αξιωματικός Πυροσβεστικού Σώματος 

ΠΗΓΗ: Αποσπάσματα από το βιβλίο του π. Χριστόδουλου ‘’Θέλεις να γίνεις Ανάδοχος;’’ Σειρά ποιμαντικό-λειτουργικό Εκδόσεις Ομολογία